Jan Zygmunt Hohenzollern (urodzony w Halle, 8 listopada 1572 roku, zmarł w Berlinie, 2 stycznia 1620 roku [wg kalendarza juliańskiego 23 grudnia 1619 roku]) herb
Syn Joachima Fryderyka Hohenzollerna, księcia-elektora brandenburskiego i Katarzynę Hohenzollern von Brandenburg-Küstrin, córkę Jana II Hohenzollerna, margrabiego na Kostrzyniu (Küstrin).
Margrabia-elektor brandenburski, arcykomornik Rzeszy od 18 lipca 1608 roku do 27 kwietnia 1618 roku, regent Prus Książęcych od 18 lipca 1608 roku do 27 kwietnia 1618 roku, książę Kliwii, Juliaku, Bergu, Mark i Ravensberg od 25 marca 1609 roku do 2 stycznia 1620 roku [wg kalendarza juliańskiego 23 grudnia 1619 roku], książę w Prusach od 27 kwietnia 1618 roku do 2 stycznia 1620 roku [wg kalendarza juliańskiego 23 grudnia 1619 roku].
W Königsberg [Królewcu] (obecnie Kaliningrad) 30 października 1594 roku poślubił Anną Hohenzollern (urodzona na zamku w Królewcu [Königsberg] (obecnie Kalingrad), 3 lipca 1576 roku, zmarła na zamku berlińskim, z 9 na 10 kwietnia 1625 roku), córkę Albrechta Fryderyka Hohenzollerna, księcia w Prusach i Marii Eleonory de Jülich-Cleves-Berg, córki Wilhelma V "Bogatego", księcia Jülich-Cleves-Berg..
Urodził się 8 listopada 1572 roku w elektorskiej rezydencji w Halle. Po śmierci ojca w 1608 roku został margrabią i elektorem brandenburskim, arcykomornikiem Rzeszy oraz administratorem Prus Książęcych w imieniu chorego umysłowo teścia, księcia Albrechta Fryderyka został także regentem Prus i przez małżeństwo z Anną w 1611 roku, córki księcia Albrechta Fryderyka Pruskiego, uzyskał szansę na objęcie władzy w Prusach potwierdzone na mocy praw sukcesyjnych.
W 1611 roku udał się z Królewca przez Szczytno do Warszawy. Jako zarządca Prus 16 listopada 1611 roku przed kościołem św. Anny na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie złożył hołd lenny królowi Polski Zygmuntowi III.
Po śmierci teścia w 1618 roku został księciem pruskim "w Prusach", nie doczekał jednak otrzymania inwestytury z rąk króla polskiego. Warto w tym miejscu zauważyć, że wejście w posiadanie Prus Książęcych - terytorium niezależnego od władzy cesarza - pozwoliło w przyszłości elektorom brandenburskim na przyjęcie tytułu królewskiego.
W 1614 roku na mocy układu z Dortmundu, po pięcioletniej wojnie o sukcesję po zmarłym bezpotomnie w 1609 roku Janie Wilhelmie, władcy Jülich-Kleve-Berg i wygaśnięciu dynastii książąt juliacko-kliwijskich ogłosił się ich spadkobiercą z powołaniem na sukcesyjne prawa małżonki, po czym przyjął tytuł księcia Kliwii, Juliaku i Bergu. Jednocześnie pretensje do owych nadreńskich księstw wysunął jednak palatyn neuburski. Zdano się na polubowny sąd cesarza, który ustanowił obu konkurentów współwładcami, a sam zatrzymał najważniejszą twierdzę, Jülich. Zawarty 12 listopada 1614 roku w Xanten traktat pokojowy doszło do podziału dziedzictwa i ostatecznie przyznał (wbrew oporowi stanów) Janowi Zygmuntowi Kliwię, Mark, Ravensberg oraz Ravenstein. 4 stycznia 1614 roku (25 grudnia 1613 roku według kalendarza juliańskiego) Jan Zygmunt wraz z najbliższą rodziną porzucił luteranizm na rzecz wyznania reformowanego (kalwinizmu).
Zmiana wyznania luterańskiego na kalwińskie, w następnych latach doprowadziło do rosnących napięć pomiędzy dworem książęcym a społeczeństwem brandenburskim, które (mimo przepisów pokoju augsburskiego) pozostało luterańskich, jednocześnie doszło do zbliżenia pomiędzy Brandenburgią a kalwińskimi władcami Palatynatu; istniejąca nadal znaczna tolerancja religijna w krajach Hohenzollernów wynikała z ich różnorodności religijnej; podległy władcy Kościół kalwiński stał się środkiem do umacniania władzy książęcej. Po śmierci księcia Albrechta Fryderyka w 1618 roku został księciem pruskim.
W dniu 16 marca 1612 roku zatwierdził wiklerze cechów sukienników dla Działdowa, Nidzicy, Pasymia i Olsztynka, a w dniu 15 maja 1612 roku potwierdził prawa miejskie dla Giżycka. W 1613 roku zmienił wyznanie przechodząc z luteranizmu na kalwinizm. Wcześniej na żądanie polskiego króla zrównane zostały prawa katolików i protestantów na terenie Prus Książęcych. Do odbudowanej kaplicy w Świętej Lipce ponownie zaczęli ściągać pielgrzymi z Polski, Warmii i pruskich Mazur.
Jan Zygmunt był zapalonym myśliwym. W latach 1612-1619 upolował na terenie Mazur 15 turów, 112 łosi, 38 niedźwiedzi, 1998 jeleni oraz 2344 łań.
W 1616 roku przeżył atak apoplektyczny, po którym nie powrócił do zdrowia. Miesiąc przed śmiercią przekazał władzę w Brandenburgii synowi Jerzemu Wilhelmowi. Zmarł nagle wskutek apopleksji 2 stycznia 1620 roku (23 grudnia 1619 roku wedle starego stylu) w mieszkaniu swojego kamerdynera Antoniego Freitaga na Poststraße w Berlinie. Spoczął w katedrze berlińskiej.
Żródła:
"HOHENZOLLERNOWIE XV-XIX w. - ELEKTORZY BRANDENBURSCY"- autor: Przemysław Jaworski - 2018
"Słownik władców świata" - Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza i Kamil Stepan, Kraków 2005
Jan Zygmunt Hohenzollern w "WikipediA"
29-12-2023
25-02-2021
28-12-2019